“Mẹ tớ là đồng nát, các bạn có đồ gì không dùng thì bán cho mẹ tớ nhé”

“Nào! Mấy con mụ đồng nát này đi gọn vào!”.

Tiếng quát của một người đàn ông khiến Cúc giật mình. Cô gái nhảy xuống rồi dắt vội chiếc xe cồng kềnh, nặng trịch sát vào lề đường.

Biết ơn… nghề đồng nát

Chiều cuối năm, những cơn gió mùa thổi thốc khiến người đi đường oằn mình vì rét. Trên con đường nhỏ gần làng Nguyên Xá (Bắc Từ Liêm – Hà Nội), chúng tôi gặp lại Nguyễn Thị Cúc – Cô nữ sinh buôn đồng nát từng khiến cộng đồng rơi nước mắt khi xuất hiện trong một chương trình của Đài truyền hình Việt Nam. Chỉ mới năm ngoái thôi, Cúc vẫn là sinh viên năm cuối của Khoa Ngoại ngữ – Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội, ngày ngày cùng chiếc xe đạp cũ kỹ đi thu mua đồng nát để trang trải cuộc sống. Vài tháng trước, cô gái 22 tuổi đã tốt nghiệp và tìm được công việc phiên dịch từ tiếng Việt sang tiếng Trung.

Nhiều người khuyên nghỉ học, nhưng Cúc vẫn kiên trì với quyết định của mình.

Những ngày đầu tiên bước vào năm nhất đại học, chị gái ruột của Cúc còn gọi điện khuyên cô nghỉ học, hãy thương và nghĩ cho bố mẹ. Nhưng Cúc nhất quyết không nghe theo.

“Cũng chỉ vì thương bố mẹ nên các chị mới khuyên mình nghỉ học. Bởi nếu mình đi học thì mẹ sẽ ra Hà Nội, mà mẹ thì nhiều bệnh nữa chứ không phải các chị ghét bỏ gì”.

Cúc tâm sự, em sinh ra trong một nhà nghèo có 6 chị em tại miền quê xứ Thanh. Ngày đó, Cúc đã phải đấu tranh, thậm chí giả câm, giả điếc trước mọi lời trách móc, mỉa mai để được tiếp tục đến trường. Không chỉ áp lực từ chính người thân, Cúc còn phải đối diện với sự chỉ trích từ những người hàng xóm xung quanh.

“Mọi người ở quê cho rằng, bây giờ học đại học cũng không kiếm được việc. Thêm nữa, bạn bè bằng tuổi em đều đi làm kiếm tiền phụ giúp gia đình. Thế nên nhiều hàng xóm sang nói với bố em rằng, nhà nghèo tốt nhất là nên đi làm chứ học chẳng được gì cả. Đến giờ, mỗi lần về quê mẹ vẫn “được” người ta hỏi han là con Cúc học hành đến đâu rồi, có việc chưa? Mẹ chỉ sợ ra trường không có việc thì người ta lại chê cười nữa…”, Cúc bỏ lửng câu chuyện.

Nhớ lại cái duyên với đồng nát, Cúc kể: “Ngày mới ra đây học, nhà em khó khăn lắm nên mẹ cũng rời quê ra đây để kiếm tiền lo cho em. Ban đầu, mẹ đi làm giúp việc. Nhưng thấy mẹ vất vả quá mà em lại không thể giúp gì được nên hai mẹ con quyết định đi thu mua đồng nát”.

Nhưng nghề đồng nát không hề dễ như Cúc nghĩ. Phải mất khá nhiều thời gian để hai mẹ con mới bám trụ bằng nghề này được. Những ngày đầu, hai mẹ con đạp xe cả ngày nhưng không mua được cái gì. Thế nên, Cúc lại dẫn mẹ đi nhặt phế liệu ở các chợ như Đồng Xa, chợ Nhổn… Dần dần, hai mẹ con mới có khách bán đồ cũ, hàng thừa.

Ngoài giờ học, Cúc tranh thủ phụ mẹ đi khắp con phố để thu mua đồ cũ.

Cứ thế, ngoài giờ học Cúc lại phụ mẹ đi khắp các con phố, ngôi làng khu vực Nam - Bắc Từ Liêm để tìm mua đồng nát. Mùa đông thì gió lạnh, hai mẹ con vất vả lắm mới đưa được một xe hàng về đến phòng trọ để phân loại. Còn mùa hè, những hôm nắng như đổ lửa, hai mẹ con lại đồng hành khắp các ngõ xóm.

Dù vất vả, thiếu thốn là thế, nhưng Cúc lại học giỏi và tích cực tham gia các hoạt động của trường, lớp. Đến năm thứ 3, “cô bé đồng nát” được chọn là một trong 24 sinh viên ưu tú của Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội tham gia “Trao đổi sinh viên văn hoá giữa hai nước Việt Nam – Trung Quốc” trong vòng 1 năm.

“Khi được chọn, em vui lắm nhưng lại lo cho mẹ ở nhà. Không có em phụ giúp, những chuyến hàng nặng mẹ em mang về bằng cách nào? Nhưng được sang nước ngoài học là niềm ao ước của em, em không muốn mất cơ hội ấy”, Cúc nhớ lại.

Vất vả, thiếu thốn mọi thứ, nhưng Cúc vẫn luôn là học sinh giỏi của trường.

Đúng như cô bé lo lắng, đó là quãng thời gian khó khăn nhất của gia đình. Bố em phải bán trâu rồi vay ngân hàng để có tiền cho Cúc sang Trung Quốc học tập.

“Đó là quãng thời gian khó khăn nhất của cuộc đời. Bố mẹ đã phải bán trâu, mình thì vay tiền bạn bè và vay ngân hàng. Nhà trường chỉ hỗ trợ một phần nhỏ nên mọi thứ vẫn là bản thân phải chi trả.

Lúc đó đến cả những người bạn cũng cho rằng mình ích kỷ, chỉ biết nghĩ đến bản thân, nhà nghèo mà còn chơi trội… khi cố gắng ki cóp xoay xở để được đi học.

Một lần nữa mình tiếp tục gạt bỏ dư luận, thuyết phục mẹ. Và đến nay quyết định này chưa bao giờ làm mình hối hận”.

Chính vì hiểu được nỗi vất vả đó, Cúc luôn chăm chỉ học hành. Kết quả học tập của Cúc luôn đạt hạng khá giỏi. Trong thời gian du học tại Trung Quốc, Cúc cũng đã thi được bằng HSK 4 (Bằng tiếng Hán có giá trị quốc tế) đồng thời là tình nguyện viên đắc lực hỗ trợ các bạn sinh viên khác đi du học sau này.

Cúc còn lo lắng mẹ ở nhà sẽ không tìm được mối mua hàng, khi sang Trung Quốc rồi, Cúc lên các diễn đàn sinh viên, nhất là diễn đàn sinh viên Đại học Công nghiệp để quảng cáo giúp mẹ.

“Mẹ tớ là đồng nát, các bạn có đồ gì không dùng thì bán cho mẹ tớ nhé”, lời rao của Cúc nhanh chóng nhận được sự chia sẻ của các bạn sinh viên. Từ đó, ai chuyển phòng, có đồ thừa đều gọi cho mẹ Cúc đến mua.

“Mẹ tớ là đồng nát, các bạn có đồ gì không dùng thì bán cho mẹ tớ nhé”.

Với nhiều người, nghề buôn đồng nát là cái gì đó vất vả, nhọc nhằn, đôi khi là bẩn thỉu vì tay chân suốt ngày lấm lem. Thế nhưng với Cúc thì cô gái này biết ơn nghề này hơn cả. Bởi từ lúc ra Hà Nội đến nay, nghề đồng nát đã giúp mẹ con Cúc có cái ăn, trả tiền nhà và bám trụ lại với con đường học hành.

Mong mẹ sớm được về quê ở với bố

Cúc kể, em mới đi làm được hai tháng nhưng cũng đã tích góp được một khoản tiền và mua được một chiếc xe đạp điện cũ trị giá 4 triệu. “Trước đây chưa có xe đạp điện, ngày nào em cũng phải đi xe buýt từ Nguyên Xá (quận Bắc Từ Liêm) đến chỗ làm tại đường Nguyễn Phong Sắc (quận Cầu Giấy) mất gần một tiếng đồng hồ. Từ ngày mua được chiếc xe đạp điện cũ, thời gian đi làm của em rút ngắn chỉ còn 20 phút”, Cúc chia sẻ.

Công việc hàng ngày của Cúc bắt đầu vào lúc 8h sáng cho đến hơn 22h tối. Vào ngày nghỉ Chủ nhật duy nhất, em thường tranh thủ đi làm thêm bằng việc nhận hướng dẫn viên du lịch khách Trung Quốc. Hôm nào không có việc làm thêm, Cúc lại theo mẹ đi khắp các con phố, ngôi làng khu vực quận Nam Từ Liêm – Bắc Từ Liêm để tìm thu mua phế liệu.

Hồi mới bắt đầu làm nghề đồng nát, Cúc không tránh khỏi những lúc tự ti về bản thân.

Khách hàng chủ yếu là sinh viên trẻ dĩ nhiên Cúc có đôi lần tự so sánh. Trong khi bạn bè được đi ăn uống, đi mua sắm quần áo đẹp thì Cúc đội chiếc nón cũ, chân tay lấm lem bụi bẩn rong ruổi thu mua sắt vụn.

Rồi những lúc chở hàng cồng kềnh cũng khiến Cúc ngã lăn ra đường, xây xước hết chân tay. Hay bị người đi đường chửi mắng, quát nạt. Thậm chí dùng nhiều ngôn ngữ nặng nề. Nước mắt Cúc cứ chực trào vì buồn, vì tủi.

Có lúc bị người ta chửi mắng thậm tệ, Cúc nghẹn ngào tủi thân lắm, nhưng sau nghĩ lại chỉ cần phụ được mẹ thì chẳng phân biệt nghề nào cả.

“Mới đầu đi mình cũng ngại. Bị người ta chửi mắng thường xuyên nhưng là lỗi của mình mà. Lâu dần thì mình quen. Giúp được mẹ và kiếm thêm tiền thì mình chẳng phân biệt nghề nào cả. Mọi người ở lớp vẫn gọi mình là cô bé đồng nát đấy!”. Cúc cười thật tươi khi nhắc đến biệt danh đấy.

Cúc thấy tự hào về nghề đồng nát đã cho cô tấm chữ, tự hào vì có một người mẹ tuyệt vời.

Cúc tâm sự, giờ đây mẹ em tuổi đã cao nên đi lại chậm chạm, với cả giờ có nhiều người đi mua đồng nát nên công việc ngày càng bấp bênh hơn. Nhiều hôm tối muộn, mẹ Cúc mới về khu nhà trọ.

Mẹ Cúc ốm yếu, bị sỏi thận nặng nhưng vì con bà vẫn chưa dám mổ.

Mẹ Cúc bần thần nói: “Bên thận trái có nhiều sỏi nhưng tôi quyết không mổ. 2 năm nữa là bọn hắn học xong thì lúc đấy tính. Giờ cứ uống thuốc thôi là được rồi”.

Chính vì vậy bà cũng không dám đạp xe trên những khu xa bởi nếu đi xa có lẽ sức khoẻ của mẹ Cúc cũng không trụ được.

“Em không muốn mẹ tiếp tục làm nghề thu mua đồng nát nữa nhưng vì còn đứa em trai đang học Trường Đại học Xây dựng, em thì mới đi làm lương còn thấp. Thế nên mấy mẹ con đều phải cố gắng, chắt chiu để có đủ tiền chi tiêu…”, Cúc rươm rướm nước mắt tâm sự.

Hiện tại, ngoài giờ học trên lớp, em trai Cúc vẫn tranh thủ chạy xe ôm Grabike để kiếm thêm tiền phụ mẹ và chị. Ở quê, bố Cúc bị bệnh nên chỉ lủi thủi một mình làm các công việc nhẹ. Bốn năm Cúc học Đại học là bốn năm bố mẹ xa nhau. Cô nữ sinh buôn đồng nát năm nào chỉ ước mong em trai sớm ra trường và có việc làm để mẹ về quê chăm bố, nghỉ ngơi tuổi già.

Cứ nhắc về mẹ, Cúc lại khóc nghẹn ngào. Cô gái nhỏ chia sẻ rằng, mẹ là thần tượng, là động lực để em vượt lên gian khó. Trên con đường mà mẹ con Cúc đang đi, đã có những giọt nước mắt, mồ hôi thấm đẫm. Hành trình gian nan ấy, có xa xăm ánh mắt âu lo của người cha nơi quê nhà và những bữa cơm đạm bạc, thỉnh thoảng có ít thức ăn mẹ nhường con, con lại nhường mẹ.

Với Cúc mẹ là thần tượng. Còn với mẹ, Cúc là đứa con hiếu thảo chẳng ngại khó khăn. Nhưng trong thâm tâm bà có nhiều nỗi lo hơn thế.

“Nó là con gái mà chẳng ngại vất vả. Trước đi làm ở siêu thị rồi đi dạy thêm kiếm tiền cũng được. Giờ thời gian học hành choán hết chỉ có đi đồng nát giúp mẹ. Chẳng sợ bẩn thỉu nặng nhọc cũng chẳng thấy xấu hổ mà còn thấy tự hào.

Nhiều người biết nó đi cùng mà ngạc nhiên khen con bé chăm chỉ, chịu khó.

Nhiều lúc thấy con không được bằng bạn bằng bè tôi cũng tự trách bản thân. May sao con cái đều hiểu và giúp đỡ mẹ.

Lúc cho Cúc đi học cũng nhiều người bàn tán lắm. Nhưng nó ham học và thuyết phục nên nhất quyết tôi cho đi. Giờ chỉ lo ra trường không kiếm được việc, mà các khoản nợ thì nhiều quá. Chỉ mong 2 chị em nó cố gắng thôi!”.

Hôm nay là đôi bàn tay lấm lem nhưng ngày mai biết đâu Cúc lại là một biên dịch viên nổi tiếng như ước mơ của cô. Điều đó vẫn chờ sự nỗ lực từ phía “cô bé đồng nát” rất nhiều.

Đôi bàn tay nhỏ nhắn, lấm lém, nhưng ý chí và quyết tâm của Cúc không bao giờ thay đổi.

Nhưng chỉ biết rằng ngày hôm nay Cúc vẫn nở nụ cười tươi rói trên chiếc xe đạp cũ kĩ chở giấc mơ thành hiện thực…

“Mẹ tớ là đồng nát, các bạn có đồ gì không dùng thì bán cho mẹ tớ nhé”.

“Con sẽ mua lại cho bố mẹ một con trâu”

Để có tiền cho Cúc theo khóa học 1 năm ở Trung Quốc, bố mẹ em đã phải bán trâu. Việc này khiến Cúc luôn cảm thấy có lỗi, vì mình mà cha mẹ phải bán đi tài sản lớn nhất của nhà nông. Cô viết: “Con xin lỗi mẹ thật nhiều, con biết mẹ không nói ra nhưng mẹ đã chịu rất nhiều cực khổ. Nếu sau này con có thể kiếm được nhiều tiền, con chắc chắn sẽ mua lại cho bố mẹ một con trâu như ngày trước. Vì con mà bố mẹ đã phải bán con trâu gia tài của mình”.