Có lẽ ít người biết đến ngôi chùa này vì mặt tiền của
nó bị bao vây bởi hàng quán nhếch nhác… Nhưng qua cổng tam quan, du khách thực
sự choáng ngợp khi biết trên khuôn viên 3.000 m2, các hạng mục kiến trúc của
chùa từ tam quan, tam bảo đến phật điện, nhà tổ đều được trang hoàng bởi những
bức cuốn bằng gốm sứ, tạc khắc hoa văn tinh xảo qua gần 80 năm vẫn còn bóng màu
men gạch.
Cổng tam quan hút người xem bởi thế đứng đồ sộ, được
xây theo kiểu gác chuông hai tầng mái. Bốn cột đồng trụ đỉnh có chạm chim phượng,
lồng đèn và đắp tứ linh. Cổng chính gồm tứ trụ nối với tam quan tạo nên thế nguy
nga, vững chãi. Hai mặt ngoài cổng phụ có đắp phù điêu hình voi ngựa, tám góc
mái chạm hình rồng chầu nguyệt. Các mặt trụ đều có câu đối chữ Hán, chữ Nôm bằng
sứ tráng men màu trông hệt như một bức tranh thủy mặc.
Tòa tam bảo kiến trúc theo kiểu tường xây, chia làm 7
gian gồm 12 cột chính, mỗi cột cao 7 m, vuông 30 cm. Mái chùa được lợp ngói ống,
đầu gắn chữ "Thọ". Trên nóc mái có bày chính giữa một chiếc nậm đựng
nước cam lồ, thứ nước mà nhà Phật dùng để cứu độ chúng sinh...
Một di sản quý giá nữa mang tính thẩm mỹ cao ở chùa
Hưng Ký đó là 3 pho tượng gỗ đồ sộ: Đức Phật A Di Đà cao 3,86 m làm bằng gỗ phủ
sơn, tượng Phật Di Lặc cũng bằng gỗ sơn son và tượng Phật Thích Ca đản
sinh. Ngoài ra, hai gian đầu hồi tam bảo còn có hai tòa Thập điện Diêm vương được
cấu trúc theo kiểu động, miêu tả chân thực cảnh sống nơi trần gian và ngục tối.
Không quá lời khi nói rằng, chùa Hưng Ký là một kiệt
tác của Phật giáo thời cận hiện đại. Tiếc thay, kiệt tác ấy lại đang bị lấn át,
phá hoại bởi hàng quán nhếch nhác. Hy vọng trong thời gian tới, Nhà nước và các
cấp chính quyền sẽ chú trọng bảo tồn và giữ gìn di tích quý giá này, để mãi
ngàn đời, chùa Hưng Ký xứng đáng với điều ngợi ca mà cư sĩ Lã Nam Mai khi vãn cảnh
nơi đây đã nói: “Bên Long Thành dựng ngôi chùa/Nào tiên nào Phật điểm tô muôn
vàn/Việc thần đạo kể làm sao xiết/ Phía Hà thành tỏ nét tài hoa/Danh lam đọ Bắc
kỳ ta/ Thực là bậc nhất thuyền gia lâu đài...”.
Tam quan chùa Hưng Ký
Toàn cảnh chùa Hưng Ký nhìn từ gác
Tòa tam bảo với hệ thống các lớp gốm sứ nhiều màu sắc bao bọc
Bức cuốn trang trí hoa văn trên xà của tam bảo
Đốc tường của chùa được bố trí tượng nghê “gốm” và hoa văn
Mái chùa được lợp ngói ống, có gắn chữ thọ
Nhà bia sau chùa trang trí gốm sứ tinh xảo
Cận cảnh hoa văn ở nhà bia về cảnh rước quan trạng ngày xưa
Tượng nghê đá bằng gốm sứ
Tượng Phật bà Quan Âm, một trong những tượng độc đáo của chùa
Cận cảnh những bức phù điêu về lân, quy
và phượng.
“Theo hòa thượng Thích Từ Ân, trụ trì của chùa thì người
có công đầu tạo dựng nên công trình kiến trúc độc đáo chùa Hưng Ký là ông Trần
Văn Thành (chủ nhà máy gạch Cầu Đuống). Ông Thành vốn là người giỏi kinh doanh,
sớm tiếp thu kỹ thuật tiên tiến nên gạch ngói của xưởng ông được nhiều người ưa
chuộng. Năm 1922, khi người Pháp tổ chức hội chợ ở Mác - xây, ông Thành cũng
đem các mẫu hàng sang dự và hàng của ông được thưởng huân chương. Với tấm lòng
mến mộ mảnh đấy ở gần cửa ô phía nam, nơi ông có nhiều kỷ niệm, ông đã dành số
tiền thưởng ở hội chợ quốc tế này và tiền lãi tất cả hơn 4.000 Đông Dương để
xây dựng chùa Hưng Ký”.
Ý kiến bạn đọc
Chùa Thành Lạng Sơn Diên Khánh Tự