Tháng 9/2018, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 1092/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình sức khỏe Việt Nam, trong đó có mục tiêu phấn đấu đến năm 2025, giảm mức tiêu thụ muối của một người/ngày xuống dưới 8g và đến năm 2030 là dưới 7g. Làm thế nào để tuyên truyền tới người dân cùng đồng thuận để thực hiện được mục tiêu này, phóng viên đã có cuộc trao đổi với ông Trương Đình Bắc, Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế.
Hiện nay, không ít người vẫn suy nghĩ rằng, ăn mặn sẽ khiến cơ thể khỏe mạnh và tăng sức đề kháng hơn những người ăn nhạt. Ông có nhận định như thế nào về ý kiến này, thưa ông?
Ông Trương Đình Bắc: Muối rất quan trọng đối với cơ thể con người vì trong muối có Natri – là một trong hai nguyên tố chính cấu thành nên muối, đóng vai trò quan trọng điều chỉnh, duy trì cân bằng dịch thể, hỗ trợ hấp thụ dinh dưỡng, bảo đảm chức năng bình thường của tế bào. Tuy nhiên, ăn nhiều muối lại là yếu tố nguy cơ chính dẫn đến mắc các bệnh không lây nhiễm như: Tăng huyết áp, tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim… thậm chí còn làm tăng nguy cơ suy thận, loãng xương và ung thư tiêu hóa, ví dụ như ung thư dạ dày.
Theo một số báo cáo gần đây, ở nước ta hiện nay, cứ 5 người trưởng thành thì có 1 người bị tăng huyết áp, cứ trong 3 trường hợp tử vong thì có 1 trường hợp do các bệnh tim mạch, chủ yếu là tử vong do tai biến mạch máu não. Một trong những nguyên nhân quan trọng làm gia tăng tỷ lệ mắc tăng huyết áp và các trường hợp tử vong do bệnh tim mạch có liên quan đến ăn nhiều muối.
70% lượng muối ăn vào hằng ngày của người Việt là từ muối, gia vị thêm vào trong khi nấu ăn, hoặc do chấm/trộn mắm, muối, gia vị trên bàn ăn. Tuy nhiên, nhiều người không biết mình đang trong tình trạng ăn quá nhiều muối. Đặc biệt, là khi được hỏi bản thân có ăn mặn hay không thì chỉ có khoảng 16% số người được hỏi cho rằng mình ăn mặn.
Vậy người dân nên khoảng bao nhiêu muối mỗi ngày?
Ông Trương Đình Bắc: Theo khuyến cáo của tổ chức WHO, mỗi người trưởng thành không nên ăn quá 5g muối/ngày để phòng chống bệnh tăng huyết áp, đột quỵ, bệnh tim mạch, ung thư và các bệnh không lây nhiễm khác.
Theo kết quả điều tra toàn quốc gần đây nhất, trung bình một người trưởng thành ở Việt Nam đang tiêu thụ 9,4g muối/ngày – mức cao gần gấp đôi so với khuyến cáo của tổ chức Y tế thế giới (WHO).
Hầu hết những thực phẩm chế biến sẵn chưa có dán nhãn thực phẩm nên người dân không biết hàm lượng muối cụ thể trong sản phẩm đó dùng hàng ngày gây khó khăn trong lựa chọn.
Tư vấn dự phòng các bệnh không lây nhiễm như tăng huyết áp, đái đường, đột quỵ… từ khẩu phần ăn giảm muối. Ảnh:VGP/Thúy Hà
Vậy ngành Y tế có chỉ đạo, khuyến cáo ra sao để thực hiện mục tiêu giảm mức tiêu thụ muối trong khẩu phần ăn?
Ông Trương Đình Bắc: Tháng 3/2018, Bộ Y tế đã ban hành Quyết định 2033/QĐ-BYT về kế hoạch quốc gia truyền thông vận động thực hiện giảm muối trong khẩu phần ăn đề phòng, chống tăng huyết áp, đột quỵ và các bệnh không lây nhiễm khác.
Mục tiêu của kế hoạch là nâng cao hiểu biết, thay đổi hành vi của người dân để giảm lượng muối trong khẩu phần ăn hằng ngày với chỉ tiêu trên 90% người trưởng thành biết tác hại do ăn nhiều muối, nhận biết được các loại thực phẩm có nhiều muối và biết các biện pháp để giảm ăn muối; trên 60% người trưởng thành thực hiện ít nhất 1 biện pháp để giảm muối trong khẩu phần ăn hằng ngày; giảm mức tiêu thụ muối trung bình của người trưởng thành xuống còn dưới 7 gam/người/ngày; trên 90% học sinh phổ thông có hiểu biết về tác hại của việc ăn nhiều muối và nhận biết được các loại thực phẩm chứa nhiều muối; trên 90% số người được phát hiện mắc tăng huyết áp, bệnh tim mạch và các bệnh liên quan khác được tư vấn, hướng dẫn thực hiện chế độ ăn giảm muối.
Tháng 9/2018 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chương trình Sức khoẻ Việt Nam, trong đó có nêu rõ, để bảo đảm dinh dưỡng hợp lý, giảm muối trong khẩu phần ăn, cần quy định và thực hiện nghiêm việc dán nhãn đối với thực phẩm chế biến sẵn trong đó công bố năng lượng, hàm lượng muối, đường, chất béo bão hòa, chất béo thể chuyển hóa (thể trans), vi chất dinh dưỡng trong thực phẩm và cảnh báo sức khỏe cho người tiêu dùng.
Để giảm muối trong khẩu phần ăn, chúng tôi khuyến cáo mỗi người dân, đặc biệt là những người nội trợ, đầu bếp tại gia đình hay nhà hàng ăn uống, hãy “Cho bớt muối khi nấu ăn – Chấm nhẹ tay – Giảm ngay đồ mặn”. Mỗi hành động nhỏ tạo thói quen sẽ giúp ngăn ngừa nguy cơ mắc các bệnh không lây nhiễm nguy hiểm.
Chúng tôi cũng khuyến cáo tăng cường sử dụng các thực phẩm tươi và hãy hạn chế ăn các thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều muối như: Mỳ ăn liền, rau củ muối, bim bim, giò, chả… Cùng đó, tăng cường ăn các món luộc thay cho các món kho, rim hay rang. Hãy đọc hàm lượng muối trên nhãn thực phẩm khi trước khi mua.
Đối với trẻ em, cha mẹ nên rèn cho con thói quen giảm ăn muối ngay từ nhỏ. Còn với người có thói quen ăn nhiều muối, nên tuân thủ nguyên tắc giảm muối dần dần trong các bữa ăn hàng ngày.
Cảm ơn ông!
Theo Baochinhphu
