Chùa sập... ai lo?

Câu hỏi không lời đáp! 

Ước Lễ là một trong những nơi vẫn lưu giữ được không gian văn hóa đặc trưng của làng quê miền Bắc Việt Nam. Chùa Sổ trước đây là quán Hội Linh là một công trình kiến trúc độc đáo của làng Ước Lễ. Được xây dựng từ thời Mạc, đến năm 1634, quận công Đào Quang Hoa hưng công tu sửa, tạc thêm 20 pho tượng và đúc chuông. 

Năm 1902, thời Nguyễn, di tích lại được tu sửa và có quy mô như hiện nay. Trừ thượng điện và gác chuông kiến trúc thế kỷ 17 còn lại toàn bộ kiến trúc đều làm ở thời Nguyễn. Nơi đây, thờ Đạo giáo và đạo Phật và lưu giữ một phong cách kiến trúc độc đáo với những viên gạch đất nung, hòm sớ thời Mạc, trang trí các hình rồng, cua, lân, hoa cúc, rắn, ngựa long mã, rùa, hổ, chim , thỏ…  Năm 1990, Chùa đã được xếp hạng Di tích Nghệ thuật - Kiến trúc. Tuy nhiên, hiện nay công trình độc đáo này đang đứng trước nguy cơ... sập.

Chùa Sổ đổ nát hoang tàn

Theo lời một số người dân ở đây, từ tháng 3 năm 2010, đã có đoàn cán bộ Ban quản lý Di tích Danh thắng Hà Nội kết hợp cùng với phòng VHTT huyện Thanh Oai và UBND xã Tân Ước tiến hành khảo sát, kiểm tra hiện trạng chùa Sổ. Đoàn kiểm tra đã nhận thấy di tích đang bị xuống cấp nghiêm trọng. Hệ thống vì kèo, cột chống mục nát. Tường nền ẩm thấp, mái ngói xô lệch có nguy cơ bị sụp đổ, tháp chuông, chuông han rỉ…

Thực trạng đã đến mức báo động bởi không những di tích Quốc gia có thể đổ xuống bất cứ lúc và mà ngôi chùa không còn đảm bảo an toàn cho nhân dân cũng như khách thập phương đến lễ chùa. Trên thực tế, nhiều người cũng vì thực trạng đó đã không còn thói quen đến đây lễ chùa nữa. 

Xuống cấp là thế, nhưng cho đến nay việc giải quyết “thảm cảnh” của Chùa Sổ vẫn “dẫm chân tại chỗ”. Theo ông Trang Công Trịnh - Trưởng thôn Ước Lễ: “Khi Hà Nội đang trùng tu hàng loạt di tích cấp Quốc gia để chuẩn bị đại lễ 1.000 năm Thăng Long - Hà Nôi, thay mặt nhân dân thôn, tôi đã làm đơn kiến nghị lên lên Sở VH – TT – DL Hà Nội đề nghị tu bổ, trùng tu chùa Sổ, tuy nhiên vẫn chưa nhận được động thái tích cực từ các cấp chính quyền”. 

Lui vào quên lãng 

Rất nhiều vấn đề đã được đưa ra để lý giải cho sự “chậm trễ” này. Nguyên nhân thì rất nhiều, cả chủ quan lẫn khách quan. Ông Trịnh lý giải về thực trạng xâm lấn của các ngôi mộ xung quanh chùa Sổ: “Hầu hết, các ngôi mộ đó đã có từ rất lâu đời, có ngôi mộ đã có gần 100 năm. 

Muốn chuyển những ngôi mộ này đi chỗ khác không thể trong ngày 1, ngày 2 là giải quyết xong được. Để chuyển mộ, phải thuyết phục, vận đông người dân. Nhưng đây lại là vấn đề về tín ngưỡng, tâm linh nên có cố thuyết phục cũng đành bất lực. Cách tạm thời và trước mắt là  chúng tôi đã  ngừng, không cho phép chôn cất xung quanh phạm vi chùa Sổ. Sau đó phải đợi sự chỉ đạo của chính quyền cấp cao hơn mới tính đến chuyện lâu dài.”

Mái vòm chùa Sổ đã có nhiều dấu hiệu sập xệ

Trong khi đó, rất nhiều người dân thôn Ước Lễ vẫn ngày ngày “khắc khoải” ngóng đợi chùa Sổ được tu bổ để bảo tồn một di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia. Nhưng đến nay, việc tu bổ mới chỉ dừng lại ở việc kê tạm gỗ, giàn giáo nhằm chống cho ngôi chùa khỏi lún hoặc đổ sụp xuống. Ông Ngô Đình Hồ - Hội trưởng hội người cao tuổi thôn Ước Lễ băn khoăn: “Có lẽ vì thôn ở xa trung tâm, đường sá đi lại còn khó khăn nên đến bây giờ, chùa Sổ vẫn trong diện “xếp hàng” đợi trùng tu”. 

Được biết không chỉ chùa, mà ngôi đình làng cũng là di tích quốc gia, lại cũng đang ở trong tình trạng xuống cấp tương tự. Nhưng có lẽ cũng vì sự thiếu trách nhiệm của các cơ quan có thẩm quyền mà tất cả những di tích này vẫn đang phải chịu chung số phận.