Phóng viên (P.V): Thưa T.T Thích Bảo Nghiêm, xin Thầy cho biết
về nguồn gốc và ý nghĩa của lễ hội Vu lan rằm tháng
bảy?
T.T Thích Bảo Nghiêm: Đại lễ Vu lan xuất phát từ thời Đức
Phật, trong bộ Mục Kiền Liên sám phát kể lại câu chuyện Tôn giả Mục Kiền Liên,
là một trong 10 thánh đại đệ tử của Đức Phật. Sau khi tu hành đắc đạo, chứng
thánh, Mục Kiền Liên muốn báo ơn mẹ, liền tìm mẹ ở khắp các cung trời, chốn địa
ngục mà không thấy mẹ đâu.
Ngài liền về bạch lại với Đức Phật, thì
Đức Phật cho biết, khi còn sống mẹ Mục Kiền Liên đã làm nhiều điều ác nên bị đọa
xuống ngục A tì. Mục Kiền Liên xin Đức Phật chỉ bày cho cách cứu mẹ khỏi kiếp
nạn.
Đức Phật nói, vào ngày 15-7, là thời điểm
kết thúc 3 tháng hạ an cư của Chư tăng, khi Chư tăng đã tiến tu được nhiều đạo
lực, mới chú nguyện để mẹ Mục Kiền Liên thoát khỏi địa ngục. Mục Kiền Liên làm
theo, sắm đủ cơm nước, quần áo, giường tòa và thuốc thang thành tâm làm lễ. Cuối
cùng mẹ ông đã được sinh về cõi Trời Đao Lợi. Cũng kể từ đó, ngài Mục Kiền Liên
xin phép Đức Phật lấy ngày 15-7 làm ngày đại lễ báo Hiếu.
Kể từ đó, tất cả các Phật tử lấy ngày này
làm đại lễ báo Hiếu, báo Ân để ghi nhớ công ơn của cha mẹ, tổ tiên, những người
khai quốc, giữ nước, ơn sâu của những người đã dạy bảo, chở che, rồi mở rộng ra
để báo đền ân nghĩa của nhân dân, đồng bào, những anh hùng liệt sĩ…
Đặc biệt hơn, người Việt ta lấy ngày này
là ngày lễ xá tội vong nhân, không chỉ thờ cúng vong hồn của cha mẹ tổ tiên mà
cả những người bơ vơ, không nơi thờ tự.
Người Việt
P.V:Thưa Thầy, xưa kia Mạnh Tử cho rằng: Bất
Hiếu có ba, không người nối dõi là lớn nhất. Vậy trong xã hội hiện nay, có nên
quan niệm sự hiếu đễ là phải có nối dõi về mặt sinh học (có con trai) hay nên
coi trọng việc nối tiếp về chân lý, lẽ sống, đạo đức… mà cha mẹ, tổ tiên đã dày
công vun đắp, tạo dựng?
T.T Thích Bảo Nghiêm: Chúng ta không nên giữ quan niệm phải có
con trai mới là có nối dõi. Tất cả chúng ta, dù là con trai hay con gái đều mang
trong mình dòng máu của mẹ, của cha. Dù chúng ta là con trai hay con gái đều có
quyền và trách nhiệm báo hiếu với cha mẹ, phải kế nghiệp, gìn giữ và bồi đắp
thêm tài sản vật chất và đạo đức mà cha mẹ đã để lại. Kinh Phật nói rằng, chúng
ta phải có trách nhiệm “vun bồi cỗi gốc”, tô thắm truyền thống của tổ tiên, gia
đình.
Phật không quan niệm con trai hay con gái,
miễn sao đừng làm bại hoại thanh danh, sự nghiệp của mẹ cha, mà hãy tô thắm để
sự nghiệp đó được nối tiếp, vẻ vang, làm như thế thì lúc nào ta cũng có cha mẹ ở bên mình, ta mới thực sự là người
truyền tiếp nguồn mạch của tổ tiên.
P.V:Thưa Thầy, Đức Phật dạy rằng, con người thờ
kính, phụng dưỡng cha mẹ phải đúng chính pháp. Xin Thầy nói rõ hơn về vấn đề
này?
T.T Thích Bảo Nghiêm: Con cái phải hiếu kính với cha mẹ, vâng lời cha mẹ, thay cha mẹ làm những
công việc mệt nhọc để cha mẹ được nghỉ ngơi lúc tuổi già, động viên cha mẹ hằng
ngày để cha mẹ được vui lòng và đặc biệt là phải săn sóc cha mẹ khi đau ốm.
Nhưng Phật cũng dạy rằng, con người phải làm ăn sinh sống bằng chính năng lực
của mình, thuận theo lương tâm, không làm điều phi pháp để làm tổn hại đến thanh
danh cha mẹ, tổn hại đến truyền thống dòng họ tổ tiên. Thật buồn là có không ít
người lấy cả cha mẹ mình ra để kinh
doanh lúc đau ốm và cả khi đã mất.
Lòng hiếu kính không gì đẹp bằng làm đúng
lương tâm, đúng pháp luật, đem đồng tiền chân chính do chính mồ hôi công sức của
mình làm ra biếu cha, biếu mẹ thì dù ít cũng làm cha mẹ vui vẻ, thảnh thơi. Còn
những đồng tiền bẩn, do làm ăn phi pháp mà có dâng biếu cha mẹ mà khiến cha mẹ
phải suy nghĩ, lo lắng. Như thế, khác nào chúng ta làm đau lòng mẹ
cha.
P.V: Ngược lại, các bậc làm cha làm mẹ cũng phải
làm tròn bổn phận của mình, không chỉ sinh thành, nuôi dưỡng mà quan trọng nhất
là phải dạy bảo con cháu nên người. Thầy có quan điểm gì về vấn đề
này?
T.T Thích Bảo Nghiêm: Cha mẹ phải có bổn phận, thiên chức nuôi dạy con cái nên người, đó là lẽ
tất nhiên. Cha mẹ đừng vì quá mải mê kiếm tiền mà quên trách nhiệm ở bên con
cái, chỉ bảo dạy dỗ chúng đến nơi đến chốn.
Quan niệm của đạo Phật là nên biết đủ (tri túc), phải biết dừng ở chừng
mực nhất định để nuôi dạy con cái. Đức Phật cũng dạy rằng, làm cha làm mẹ phải
dạy bảo, hướng cho con học hành từ nhỏ, khi lớn lên phải hướng cho con nghề
nghiệp tốt và phải tìm nơi xứng đáng để dựng vợ gả chồng cho con.
Dù con đã khôn lớn rồi, nhưng lúc nào cũng
có ánh mắt mẹ cha dõi theo từng bước đường con đi. Sự gương mẫu của cha mẹ trong
gia đình có ảnh hưởng rất lớn đến con cái. Các con nhìn gương cha mẹ để sống,
cha mẹ yêu thương nhau, tất con cái cũng biết đùm bọc, yêu quí nhau. Những gia
đình cha mẹ ít cảm thông, chia sẻ cho nhau thì tình yêu thương cũng dần dần phai
nhạt. Ngày nay, con cái hư hỏng phần lớn rơi vào những gia đình giàu có, chỉ lo
kiếm tiền, mà ít quan tâm dạy bảo con cái.
P.V:Thưa Thầy, trong một xã hội mà nhịp sống gấp
gáp, bận rộn luôn đòi hỏi con người phải cống hiến hết mình, làm việc hết mình
thì phải làm gì để giữ gìn đạo Hiếu, hài hòa với cuộc
sống?
T.T Thích Bảo Nghiêm: Đúng là cuộc sống hôm nay đòi hỏi con người phải dành nhiều trí tuệ, tâm
sức cho công việc, nhưng như tôi nói ở trên, chúng ta nên biết điểm dừng, biết
chữ đủ, đừng để guồng máy danh lợi cuốn hút đến quên đi tất cả. Tất nhiên, với
những công việc đại sự, chúng ta vẫn phải dành toàn bộ tâm sức, cha mẹ biết vậy
cũng luôn vui lòng. Trong các nghi thức cúng lễ, hiếu hỷ cũng không nên rườm rà,
cốt sao lòng thành tâm báo đáp.
Đơn giản như ngày giỗ ông bà, nên chăng cả
gia đình tụ họp đông đủ, cùng đến bên ban thờ dâng nén hương rồi người lớn nhất
trong gia đình sẽ ôn lại cuộc đời và công ơn của người đã khuất cho toàn thể con cháu cùng nghe. Như
thế con cháu mới ghi nhớ, và được tiếp thêm nguồn lực của tổ tiên ông bà, để làm
rạng danh truyền thống đó.
P.V:Xin trân trọng cảm ơn
Thầy!
Nguồn tin: www.tuoitrephatgiao.com
Ý kiến bạn đọc
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
Chùa Thành Lạng Sơn Diên Khánh Tự