Hơn 90 tuổi, cụ bà miệt mài 'giữ lửa' nghề làm nón lá

Thứ năm - 16/12/2021 15:31

Dù đã ngoài 90 tuổi song cụ Nguyễn Thị Lưu vẫn miệt mài với nghề làm nón truyền thống của quê hương. Đây là một trong những ưu điểm nhằm phát huy kinh nghiệm, trí tuệ của người cao tuổi trong thời kỳ già hóa dân số.

Tại Việt Nam, già hoá dân số đang diễn ra với tốc độ rất nhanh. Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, tuổi thọ của người dân liên tục tăng nhanh, từ 68,6 tuổi vào năm 1999 lên 73,2 tuổi vào năm 2014 và dự báo là 78 tuổi vào năm 2030.

Theo số liệu của Ngân hàng Thế giới, từ năm 2017, dân số từ 65 tuổi của nước ta đã chiếm 7,15% tổng dân số và nước ta chính thức bước vào giai đoạn già hóa dân số.

Già hóa dân số có tác động ngày càng mạnh đối với phát triển kinh tế xã hội ở nước ta cả trong cả ngắn hạn và dài hạn.

Để tận dụng những điểm tích cực, đồng thời khắc phục những hạn chế của già hóa dân số, các chính sách của Nhà nước luôn hướng đến tinh thần phát huy người cao tuổi trong các hoạt động sản xuất, kinh tế, có ích cho cộng đồng nhằm xây dựng một xã hội già hóa khỏe mạnh, chủ động.

Phát huy tinh thần này, rất nhiều các cụ cao tuổi ở nước ta vẫn miệt mài lao động, đóng góp công sức cho sự phát triển của xã hội. Một gương sáng điển hình là cụ Nguyễn Thị Lưu (SN 1930) ở thông Thống Nhất (xã Việt Tiến, Thạch Hà, Hà Tĩnh).

Cụ Lưu được xem là "nghệ nhân" gắn bó với nghề nón lá Phù Việt (nay là xã Việt Tiến) gần như trọn cả cuộc đời.

Cụ Lưu kể, bản thân bén duyên với nghề làm nón lá từ lúc 5 tuổi, rồi gắn với nghề cả đời, đến nay đã hơn 80 năm làm nón, cụ không nhớ mình đã chằm (đan) được bao nhiêu chiếc nón.

Theo cụ Lưu, nghề làm nón đã có ở Phù Việt từ hàng trăm năm nay, đây là nghề phụ lúc nông nhàn, nhưng mang lại nguồn thu nhập chính cho người dân. Nhờ nón, người dân mới nuôi sống được gia đình, thoát nghèo, con cái được học hành đến nơi đến chốn.

Nghề làm nón không nặng nhọc, nhưng đòi hỏi phải kiên trì, chịu khó, tỉ mỉ. Bởi thế, lao động của nghề nón cũng đa dạng về độ tuổi, từ người già đến trẻ con.

Thế nhưng, theo thời gian, nghề làm nón ở xã Việt Tiến cũng có lúc thăng trầm. Hiện làng nghề nón lá Phù Việt chỉ còn khoảng 15-20 người lành nghề, chủ yếu từ độ tuổi 45 đến 70. Giá bán thấp, lượng tiêu thụ ít dần, nguyên liệu làm nón cũng phải nhập từ nơi khác về, làng nghề đang đứng trước nguy cơ mai một.

Với mong muốn giữ nghề truyền thống, dù đã bước qua tuổi 90, cụ Lưu vẫn ngày ngày miệt mài làm nón. Mỗi ngày, cụ Lưu chằm được 2 chiếc nón. Trung bình, mỗi chiếc nón có giá dao động từ 30.000 - 50.000 đồng. Vừa làm vừa nghỉ, mỗi tháng cụ Lưu cũng có thêm thu nhập hơn 1 triệu đồng.

Với cụ Lưu, ngoài việc làm nghề để kiếm thêm thu nhập thì việc dạy cho những lao động có nhu cầu học nghề càng được ưu tiên. Cụ Lưu mong muốn góp một phần công sức trong việc "giữ lửa", truyền nghề truyền thống cho thế hệ trẻ. Mỗi chiếc nón lá chứa đựng sự vất vả, kỳ công, không chỉ là kỹ thuật mà còn đòi hỏi nghệ thuật nữa.

Cụ Lưu chia sẻ: '"Hơn 90 tuổi, sức khỏe đã yếu nhưng tôi vẫn không bỏ được nghề. Một phần để kiếm thêm thu nhập, một phần vì nhớ nghề, muốn giữ gìn nghề đã nuôi sống người dân bao đời nay. Lớp trẻ bây giờ phần lớn không còn mặn mà với nghề nữa, tôi cũng có chút buồn. Nhưng tôi tin, làng nghề không bị mai một hay mất đi, bởi ai sinh ra từ làng cũng đều biết làm nón. Ngay con gái tôi sau khi nghỉ hưu cũng trở về làm nón với tôi".

Tâm huyết của cụ Lưu với nghề truyền thống đã "truyền lửa" cho người dân địa phương. Thời gian qua, ngôi nhà nhỏ của cụ trở thành nơi quây quần, tụ họp của những người dân trong thôn. Họ tập trung về đây để học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm làm nón.

Với người dân vùng quê này, cụ Lưu được xem là người giữ hồn cốt của nghề bởi bà đã gắn bó cả cuộc đời mình với những thăng trầm của nghề làm nón lá.

Theo Suckhoedoisong.vn